آیا مرگ ما را نابود می‌کند یا آزاد؟ (نگاه بی‌رحم و شورش‌گرانه آلبر کامو به مرگ)
مرگ به مثابه حقیقتی پوچ
در نگاه کامو، زندگی انسان مثل پرتاب‌شدن به جهانی بی‌معناست؛ جهانی که در آن مرگ، بی‌هشدار و بی‌رحم فرا می‌رسد. نه خدا، نه نجات، نه نظم نهایی‌ای در کار است. مرگ همان واقعیتی است که بی‌دلیل اتفاق می‌افتد، بدون پاداش و بدون هدف. اما درست همین پوچی، نقطه‌ی شروع فلسفه‌ی کامو است.
مسئله‌ی اصلی فلسفه: آیا باید خودکشی کنیم؟
در ابتدای کتاب افسانه سیزیف، کامو جمله‌ای معروف می‌نویسد:
«تنها یک مسئله فلسفی واقعاً جدی وجود دارد، و آن خودکشی است.»
او می‌پرسد وقتی زندگی پوچ و مرگ حتمی است، آیا ارزش زیستن دارد؟ پاسخ کامو برخلاف انتظار، مثبت است: ما باید زندگی کنیم، حتی اگر جهان بی‌معناست، چون همین مبارزه با پوچی است که به زندگی معنا می‌بخشد.
مرگ و قهرمان پوچ: از سیزیف تا انسان امروز
کامو از «سیزیف» اسطوره یونانی می‌گوید؛ کسی که محکوم است سنگی را تا بالای کوه ببرد و دوباره آن را پایین بیندازد — تا ابد. ولی سیزیف خودکشی نمی‌کند. او زندگی بی‌معنا را می‌پذیرد و با آن می‌جنگد. سیزیف نماد انسانی است که با مرگ، نادانی و بی‌معنایی کنار نمی‌آید، بلکه در برابرش قیام می‌کند. مرگ را می‌بیند، اما تسلیم نمی‌شود.
مرگ بدون وعده‌های پس از آن
کامو با هر نوع وعده‌ای درباره‌ی زندگی پس از مرگ مخالفت می‌کرد. او دین را به چشم تلاشی برای فرار از واقعیت مرگ می‌دید. از نظر او، ما باید با چشم باز به مرگ نگاه کنیم، بدون امید به نجات یا جاودانگی، و همین نگاه بی‌واسطه است که ما را انسان‌تر می‌کند.
زندگی کردن با مرگ: راهی برای طغیان
مرگ را نمی‌شود حذف کرد، اما می‌شود آن را به چشم «چالش» دید. کامو ما را به طغیان وجودی فرا می‌خواند: نه انکار مرگ، نه تسلیم، بلکه زندگی‌کردن با آگاهی از مرگ. این طغیان، نوعی آزادی می‌آورد؛ چون وقتی چیزی برای از دست دادن نداری، می‌تونی با تمام وجود زندگی کنی.
بله، مرگ هست… اما من هم هستم
مرگ برای کامو نه پایان، نه آغاز، نه پلی به جهانی دیگر بود. بلکه فقط یک واقعیت خام و غیرقابل‌اجتناب. اما همین مرگ، اگر با آگاهی و طغیان روبه‌رو شود، می‌تواند زندگی را عمیق‌تر، آزادتر و شجاعانه‌تر کند. مرگ هست… ولی ما هم هستیم.