مراسم تشییع جنازه در ژاپن: سنت‌ها، آیین‌ها و تغییرات مدرن
فرهنگ ژاپنی و نگاه به مرگ
مراسم تشییع جنازه در ژاپن، آمیخته‌ای از سنت‌های عمیق بودایی و شینتو است که نگاه متفاوتی به مرگ دارد. در فرهنگ ژاپنی، مرگ پایان نیست بلکه آغاز سفری معنوی برای روح محسوب می‌شود. این باور باعث شده مراسم تشییع جنازه ژاپنی بسیار باشکوه و با جزئیات خاص برگزار شود.
شستشوی بدن و آماده‌سازی روح
آیین شستشوی بدن مرحوم (ساوابوری) یکی از مراحل مهم مراسم تشییع جنازه ژاپنی است. این مرحله توسط خانواده یا کشیش بودایی انجام می‌شود و به معنای پاکسازی جسم و روح برای ورود به دنیای پس از مرگ است. بدن در لباسی سفید یا کیمونوهای سنتی پوشانده می‌شود که نمادی از پاکی و خلوص است.
مراسم تسویا؛ شب وداع با مرحوم
مراسم تسویا (Wake) شب قبل از تشییع جنازه است که خانواده و دوستان در آن دور تابوت جمع می‌شوند، دعا می‌خوانند و شمع روشن می‌کنند. این مراسم فرصتی است برای خداحافظی آرام و معنوی با عزیز از دست رفته.
تشییع جنازه و نام بودایی (کایمیو)
در روز مراسم تشییع جنازه، راهبان بودایی سوتراها را می‌خوانند و به روح مرحوم نام بودایی یا کایمیو می‌دهند. اعتقاد بر این است که این نام، روح را از بازگشت به دنیا محافظت می‌کند و آرامش ابدی را برایش به ارمغان می‌آورد.
آیین خاص کُتسوآگه؛ جمع‌آوری استخوان‌ها
کُتسوآگه یکی از آیین‌های منحصر به فرد تشییع جنازه ژاپنی است که پس از خاکسپاری انجام می‌شود. خانواده با چوب‌دستی مخصوص استخوان‌ها را جمع‌آوری کرده و در جعبه‌ای کوچک قرار می‌دهند که نمادی از احترام نهایی و پیوند خانوادگی با روح مرحوم است.
آداب لباس و هدایا در مراسم تشییع جنازه ژاپنی
شرکت‌کنندگان در مراسم تشییع جنازه معمولاً لباس مشکی ساده می‌پوشند و کمتر از گل استفاده می‌شود. به جای گل، هدیه‌ای به نام کودِن (پول تسلیت) به خانواده مرحوم داده می‌شود. همچنین، هدیه‌های کوچکی بین حاضرین توزیع می‌شود که نشان‌دهنده قدردانی از حضور آن‌هاست.
یادبودهای پس از تشییع و مراسم اوبون
یادبودهای ۷، ۴۹ و ۱۰۰ روز پس از مرگ نقش مهمی در حفظ پیوند معنوی خانواده با مرحوم دارند. مراسم سالانه اوبون نیز فرصتی برای بزرگداشت ارواح اجداد است که در تابستان برگزار می‌شود و فرهنگ ژاپنی را در پیوند نسل‌ها زنده نگه می‌دارد.
تغییرات نوین در مراسم تشییع ژاپنی
با گذشت زمان و تغییر سبک زندگی، خانواده‌ها به سمت مراسم ساده‌تر و اقتصادی‌تر حرکت کرده‌اند. خاکسپاری طبیعی، دفن درختی و مراسم خصوصی‌تر نمونه‌هایی از این تغییرات هستند که تعادلی بین سنت و مدرنیته برقرار می‌کنند.